Hindistan, Agra’daki Taç Mahal birçok insan tarafından dünyadaki en güzel yapı olarak düşünülür. Beyaz mermer mozole, ondördüncü çocuğunu doğururken ölen, Moğol hükümdarı Şah Cihan’ın eşi Mümtaz Mahal’ın türbesine ev sahipliği yapması için 1631 ile 1648 yılları arasında inşa edildi.
Bu kompleks, beş kısımdan oluşur: resmi bir giriş kapısı, bir bahçe, mozolenin kendisi, batı tarafında bir cami ve simetri olması açısından dikilen doğu tarafında bir toplantı odası. Uzun yansıtmalı havuz, alanı ortadan ikiye böler ve giriş kapısında ideal bir görüş açısından türbeyi yansıtır.
Taç Mahal’in yapımından sorumlu mimarın kimliği, tam olarak belli değildir. Bazıları, tasarımı Moğol sarayında çalışan bir İtalyan olan Geronimo Veroneo’ya atfeder. Daha ikna edici kanıt, öğrencisi Üstat Ahmet’e yapının detay işlerini açıkça veren İranlı mimar Üstat İsa Han Efendi’yi işaret eder. Tasarım için model, Sultan Hasan’ın Kahire’deki mozolesidir.
Kompleksin inşası, yetmiş yıldan daha fazla zaman aldı ve 20.000 işçi çalıştırıldı. Türbe, anlamlı olarak o zamanların parası ile altının fiyatının tola başı (11.66 gram) onbeş rupi olduğu zaman, otuz milyon rupiye mal oldu. Kıymetli ve yarı-kıymetli taşların yirmi sekiz çeşidini içeren madenler tüm Asya’dan getirtildi. Beyaz mermer, Rajastan’da Makrana’daki taş ocaklarında üretildi.
Türbe, 100 metre karelik beyaz mermer bir bazada yatar. Tüm binanın (minareler hariç) uzunluğu kadar geniştir. Kubbesi 44.4 metre yükselir ve cepheleri ile tamamıyla aynı boydadır. İkinci bir küçük kubbe, dışarıdaki kubbenin balonunun içine yerleştirilmiştir. Yalnız asimetrik unsur, Şah Cihan’ın eşinin yanında yer alan türbesidir. Ana girişte taşın içine oyulmuş olarak “Cennet bahçelerine” girmek için “kalpte arınmış olmaya” davet eden Kuran’dan alıntılar vardır.
Efsaneye göre Şah Cihan – yaşlılık günlerini oğlu tarafından atıldığı hapiste geçirdi – nehrin diğer tarafında kendisi için ikinci bir siyah mermerden türbe yaptırmayı planladı.
Zaman, binaya en ağır darbesini vurmuştur. Bir ara Hindistan’daki İngiliz Valisi Lord William Bentick, kıymetli taşları nedeniyle onu satmayı teklif etti. 1983’te UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne ismi alındı.
Hintli yazar Rabinadrinath Tagore “Taç Mahal”i “sonsuzluğun yüzündeki bir gözyaşı damlası” diye adlandırdı.
Taç Mahal ismi, “taç saray” anlamına gelir.
